Shkrimet më të hershme të botës
Historia e literatures (teksteve te shkruara) nis me shpikjen e shkrimit, ne Mesopotamine e Epokes se Bronzit dhe Egjiptin e Lashte. Te shkruarit u zhvillua nga nje sistem shkrimi me shenja rreth 30 shekuj pr.e.s ndonese tekstet me te vjetra te njohura letrare datojne rreth shekullit 27 apo 26 pr.e.s.
Literatura e Epokes se Hekurit perfshin tekstet me te hershme qe jane ruajtur ne doreshkrime, perfshire Vedat indiane, pjese nga Bibla hebreike (Testamenti i Vjeter) dhe Gathat Avestane.
Antikiteti klasik pergjithesisht besohet se ka nisur me Homerin rreth shekullit 8 pr.e.s, dhe vazhdon deri ne renien e Perandorise Romake ne shekullin 5 e.s. Ndonese tekstet me te hershme klasike ishin ne greqishten e lashte, nga shekulli 3 pr.e.s, literatura greke u bashkua me literaturen latine. Kemi gjithashtu dhe periudhen klasike te literatures sanskrite, modelet klasike kineze, dhe ne Antikitetin e vone fillimin e literatures klasike siriane dhe persiane te mesme.
Literatura me e hershme daton rreth vitit 2600 pr.e.s (tekste sumeriane klasike). Autori me i hershem i teksteve njihet me emrin Enheduanna, rreth shekullit 24 pr.e.s. Disa tekste letrare, te tilla si Libri Egjiptian i Te Vdekurve, ruajtur ne papirus, jane te veshtire per t’u percaktuar kohen.Ja lista e teksteve me te vjetra ne bote sipas rendit kronologjik:•2600 pr.e.s - Tekstet sumeriane nga Abu Salabikh, perfshire “Udhezimet e Shurupakut” dhe “Himni i tempullit te Kesh-it”.
•2400 pr.e.s – Tekstet Egjiptiane te Piramidave, perfshire ‘Himnin e Kanibalit”.
•2400 pr.e.s - Kodi Urukagina-s, literature sumeriane.
•2400 pr.e.s – Guri i Palermos, literature egjiptiane.
•2350 pr.e.s– Parimet e Ptah-hotepit, literature egjiptiane.
•2270 pr.e.s – Himnet e Enheduanas, literature sumeriane.
•2250 -2000 pr.e.s - Historite me te hershme sumeriane ne poemen epike te Gilgameshit.
• 2100 pr.e.s - Mallkimi i Perandorise Akadiane, literature sumeriane.
•2100 pr.e.s – Debati ndermjet Zogut dhe Peshkut, literature sumeriane.
•2050 pr.e.s – Kodi i Ur-Nammu-t, literature sumeriane.
•2000 pr.e.s - Tesktet e Qivureve (arkivoleve), literature egjiptiane.
•2000 pr.e.s - Vajtim per Urin, literature sumeriane.
•2000 pr.e.s - Enmerkar-i dhe Zoti i Arata-s, literature sumeriane.
•1950 pr.e.s – Ligjet e Eshnunas, literature akadiane.
•1900 pr.e.s – Legjenda e Etanas, literature akadiane.
•1900 pr.e.s – Kodi i Lipit-Ishtarit, literature sumeriane.
•1900 pr.e.s – Poema epike e Gilgameshit, literature akadiane.
•1850 pr.e.s - Tekstet e Kultepes, literature akadiane.
•1800 pr.e.s – Historia e Sinuhes, literature egjiptiane.
•1800 pr.e.s – Gjeneza e Eridu-s, literature sumeriane.
•1800 pr.e.s - Enuma Elis, literature akadiane.
•1800 pr.e.s – poema e pike Atra-Hasis, literature akadiane.
•1780 pr.e.s – Pllaka e ‘Kodit te Hamurabit’, literature akadiane.
•1780 pr.e.s - Letrat e Marit, perfshire poemen epike te Zimri-Limit, literature akadiane.
•1750 pr.e.s – tekstet e Anitas, literature hitite.
•1700 pr.e.s – Papirusi i Westcar –it , literature egjiptiane.
•1650 pr.e.s – Papirusi i Ipuwer-it, literature egjiptiane.
•1700-1100 pr.e.s – Sankritishtja vedike: date e perafert me perberjen e Rigvedas.
•1600 pr.e.s – Kodi i Nesilimit, literature hitite.
•1500 pr.e.s – Njeriu i Varfer i Nipurit, literature akadiane.
•1500 pr.e.s – Betimi ushtarak, literature hitite.
•1550 pr.e.s – Libri Egjiptian i te Vdekurve.
•1500 pr.e.s – Dinastia e Dunumit, literature akadiane.
•1400 pr.e.s – Martesa e Nergalit dhe Ereshkigalit, literature akadiane.
•1400 pr.e.s – Autobiografia e Kurigalzuit, literature akadiane.
•1400 pr.e.s – Letrat e Amarnas, literature akadiane.
•1330 pr.e.s – Himni i Madh i Atenit (Perendise Diell), literature egjiptiane.
•1240 pr.e.s – Papirusi i Anit, Libri i te Vdekurve, literature egjiptiane.
•1200-900 pr.e.s – versioni akadian dhe historite me te reja ne Poemen epike te Gilgameshit.
•1200 pr.e.s – Poema epike e Tukulti-Ninurta-s.
•1200 pr.e.s – Perralla e Dy Vellezerve, literature egjiptiane.
•1200-1100 pr.e.s – date e perafert me librat RV1 dhe RV 10 ne Rigveda.
•1200-800 pr.e.s – date e perafert me Yajurveda-n, Atharveda-n, Samaveda-n sanskrite vedike.
•1100-800 pr.e.s - date e redaktimit te teksteve ekzistuese te Rigvedas.
•1050 pr.e.s – Historia e Uenamun-it, literature egjiptiane.
•1050 pr.e.s – Sakiku ‘Oguret diagnostike’, literature akadiane.
•1050 pr.e.s – Theodicia Babilonase e Šaggil-kinam-ubbib.
•1000-600 pr.e.s – Poezia Klasike kineze (Shijing), Dokumentat Klasike (Shujing) (pjese autentike), Modeli klasik i ndryshimeve (I Ching)
•950 pr.e.s – date e pjeseve Jehovaiste te Tora-s, sipas teorive dokumentare.
•900 pr.e.s – Poema epike e Erras, literature akadiane.
•850 pr.e.s – data e pjeseve Elohiste te Tora-s, sipas teorive dokumentare.
•Shekulli 8 pr.e.s - Lufta e Trojes (Homeri), perfshire Ilidaden dhe Odisene, literature greke.
•800-500 pr.e.s – Brahmanas sanskrite vedike.
•Shekulli 8 pr.e.s Librat me te vjeter te Bibles Hebreike (Libri i Nahumit, Libri i Hoseas, Libri i Amosit, Libri i Isaias).
•Shekulli 7 pr.e.s – Theogonia & Punet dhe Ditet, Hesiodi, literature greke.
• …………………………….
MBISHKRIMΕΤ MË ΤË VJΕΤRA ΤË GJUHËVΕ ANΤIKΕ
Sipas të dhënave zyrtare në lidhje me gjuhët e botës, ekzistojnë pothuajse 6500 gjuhë që fliten sot në botë. Gjithsesi mbi 2000 prej tyre kanë më pak se 1000 folës. Gjuhët që janë zhdukur gjatë historisë dhe që sot quhen të vdekura janë 573 në numër. Ja lista e tyre: linguistlist.org/forms/langs/get-extinct.cfm
Shkrimi u shfaq për herë të parë në Lindjen e Afërt në fillim të mijëvjeçarit të tretë para erës sonë. Një numër shumë i kufizuar gjuhësh dëshmohet në këtë zonë para rënies së Εpokës së Bronzit dhe shfaqjes së shkrimit alfabetik: gjuhët e izoluara sumeriane, hurriane, hatike dhe elamite; gjuhët afro-aziatike në formën egjiptiane dhe semite; gjuhët indo-evropiane (gjuhët anadolliane dhe greqishtja mikenase).
Në Azinë Lindore drejt fundit të mijëvjecarit të dytë pr.e.s, familja e gjuhëve sino-tibetiane përfaqësohej nga kinezçja e vjetër.
Ekzistojnë gjithashtu një numër i padeshifruar shkrimesh të Εpokës së Bronzit: Shkrimi Proto-Elamit dhe Linear Elamit; Shkimi Indus (pretendohet të dokumentojë një "gjuhë harapane"); Hieroglifet kretane edhe Lineari A (kodimi i një ‘gjuhe’ me gjasa minoane”); Shkrimi rrokjor qipro-minoan.
Simbolet e më të hershme, siç janë simbolet Jiahu, simbolet Vinça, dhe shenjat në tabletën Dispilio, besohet të jenë më shumë proto-shkrime, sesa përfaqësime të gjuhës.
Ja kush janë mbishkrimet më të vjetra në botë të gjetura deri sot:
HËNA SONTE: 
